Datça’nın Benzersiz Susuz Badem Tarımı

Datça’da türlerin çeşitliliğine değindik, ama en az onun kadar önemli Datça’yı dünyanın geri kalan badem bölgelerinden benzersiz kılan bir yanı daha var. Datça’da bademler hiç su verilmeden, susuz yetiştirilir. Yılın 4 ayı tek damla yağmur yağmayan yarı kurak bir iklimde hiç su verilmeden yetişirler. Yüzyıllardır kadim susuz tarım yöntemlerini uygulayan ve çok iyi bilen Datçalı çiftçiler, badem ağaçlarını ilk dikildiği zamandan itibaren susuz yetişmeye terbiye ederler ve uyguladıkları tarım teknikleriyle de başarılı şekilde yetiştirirler.

Bugün tüm dünyada, iklim değişiklikleri ve artan nüfus sebebiyle, su kaynakları hızla tükenirken, bilim insanları ve ziraat mühendisleri daha az su kullanarak ürün yetiştirmenin çarelerini aramaktadırlar. Mesela aynı iklim özelliklerine sahip Kaliforniya’da milyonlarca dolarlık bütçelerle çiftçilere susuz tarımın teknikleri anlatılmaya çalışılmakta, bu konuda çok sayıda eğitimler verilmekte ve susuz tarım teşvik edilmektedir. Ancak yine de çiftçiler yoğun sulu tarımdan kolay kolay vazgeçmemektedirler.

Şöyle bir örnek verelim, eğer Datça’da Kaliforniya’da olduğu gibi sulu badem tarımı yapılmış olsaydı ağaç başına yıllık 2 ton su verilecekti. Tarımda çokça meydana gelen su kayıplarıyla birlikte bu, en az 1.5 milyon metreküplük bir su tüketimi olacaktı. Yani neredeyse Datça nüfusunun yıllık su tüketimine eşit bir su harcanması gerekecekti.

Datça badem yetiştiricileri, tüm dünyaya örnek olacak şekilde, yeraltı sularını hiç kullanmadan, sürdürülebilir, benzersiz bir bölge tarımı uygulamaktadırlar. Bu sayede, sadece kısıtlı yeraltı sularını korumakla kalmayıp, yoğun mineralli (Datça’da özellikle çok kireçli) yeraltı suları kullanılmadığından, topakların verimliliğini de korumaktadırlar.

Hazırlayan: Yasin Kolaşin – Tarım Ekonomisti